ตลอดระยะเวลา ๔๕ ปีที่ผ่านมา อาเซียนได้มีการวางกรอบความร่วมมือ เพื่อสร้างความเข็มแข็ง รวมถึงความมั่นคงของประเทศสมาชิกทั้งด้านความมั่นคงเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม และในปี พ.ศ. ๒๕๕๕ อาเซียนได้วางแนวทางก้าวไปสู่ประชาคมอาเซียนอย่างสมบูรณ์ ภายใต้คำขวัญ คือ
“หนึ่งวิสัยทัศน์ หนึ่งอัตลักษณ์ หนึ่งประชาคม” (One Vision, One Identity, One Community)
โดยมีตราสัญลักษณ์ของอาเซียน คือ รูปรวงข้าว สีเหลืองบนพื้นสีแดงล้อมรอบด้วยวงกลม สีขาวและสีน้ำเงิน อันประกอบไปด้วยความหมายดังนี้
รวงข้าว 10 ต้น หมายถึง ประเทศสมาชิก 10 ประเทศ
สีเหลือง หมายถึง ความเจริญรุ่งเรือง
สีแดง หมายถึง ความกล้าหาญและการมีพลวัติ
สีขาว หมายถึง ความบริสุทธิ์
สีน้ำเงิน หมายถึง สันติภาพและความมั่นคง
สำนักงานใหญ่ของอาเซียนตั้งอยู่ที่ กรุงจาการ์ตา ประเทศอินโดนีเซีย โดยให้ประตัวแทนของประเทศสมาชิกหมุนเวียนกันเป็นเลขาธิการของสมาคม ซึ่งในปัจจุบัน ผู้เข้ารับตำแหน่งเลขาธิการอาเซียนอันเป็นตำแหน่งอย่างเป็นทางการของผู้บริหารสูงสุด คือ ดร.สุรินทร์ พิศสุวรรณ ตัวแทนจากประเทศไทย โดยมีวาระในการดำรงตำแหน่งระหว่างปี พ.ศ. ๒๕๕๐-๒๕๕๕ อันเป็นช่วงเวลาที่อาเซียนพร้อมแสดงศักยภาพนำพาประเทศสมาชิกให้มุ่งไปสู่ความเป็น “ครอบครัวเดียวกัน” เพื่อผลักดัน “ประชาคมอาเซียน” ให้เป็นองค์กรที่มีความแข็งแกร่งสืบต่อไป
บทบาทของไทยกับอาเซียน
สำหรับการเตรียมความพร้อมเพื่อก้าวเข้าสู่การเป็นประชาคมอาเซียนนั้น ประเทศไทยในฐานะที่เป็นผู้นำในการก่อตั้งสมาคมอาเซียน จึงแสดงศักยภาพในการเป็นแกนนำในการสร้างประชาคมอาเซียนให้เข้มแข็ง ด้วยการจัดตั้ง “สมาคมอาเซียน - ประเทศไทย” (ASEAN Association - Thailand) โดยกระทรวงการต่างประเทศเมื่อปลายปี พ.ศ. ๒๕๕๑ อย่างเป็นทางการ
ทั้งนี้ดำรงไว้ภายใต้วัตถุประสงค์มุ่งหวังให้สมาคมฯ มีบทบาทสำคัญในการช่วยส่งเสริมการดำเนินงานของภาครัฐและสร้างความตระหนักรับรู้เกี่ยวกับความร่วมมือของอาเซียนในด้านการเมือง เศรษฐกิจสังคม และวัฒนธรรม เพื่อทำให้กระบวนการสร้างประชาคมอาเซียนประสบความสำเร็จตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ในปี พ.ศ. ๒๕๕๘
อีกทั้งยังมุ่งเน้นเรื่องการศึกษา ซึ่งจัดอยู่ในประชาคมสังคมและวัฒนธรรมที่จะมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมให้ประชาคมด้านอื่นๆ ให้มีความเข้มแข็ง เนื่องจากการศึกษาเป็นรากฐานของการพัฒนาในทุกๆ ด้าน และจะมีการส่งเสริมให้ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางด้านอาเซียนศึกษา เป็นศูนย์การเรียนรู้ด้านศาสนาและวัฒนธรรม เพื่อขับเคลื่อนประชาคมอาเซียนด้วยการศึกษา ด้วยการสร้างความเข้าใจในเรื่องเกี่ยวกับเพื่อนบ้านในกลุ่มประเทศอาเซียน ความแตกต่างทางด้านชาติพันธุ์ หลักสิทธิมนุษยชน ตลอดจนการส่งเสริมการเรียนการสอนภาษาต่างประเทศเพื่อพัฒนาการติดต่อสื่อสารระหว่างกันในประชาคมอาเซียน
ทั้งยังมุ่งหวังที่จะเป็นช่องทางให้ประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างประชาคมอาเซียนผ่านการดำเนินกิจกรรมของสมาคมฯ และจะเป็นเวทีที่เปิดกว้างเพื่อรับฟังความคิดเห็นต่างๆ เกี่ยวกับอาเซียนจากภาคประชาชนหลากหลายสาขาอาชีพ เพื่อสร้างมิตรภาพและความเข้าใจระหว่างประชาชนของสมาชิกประเทศต่าง ภายใต้กรอบของสันติภาพ ความมั่งคั่ง ความเป็นอยู่ที่ดี ของประเทศสมาชิกและประชาชนของประเทศสมาชิกอาเซียน
--------------------
อ้างอิง
- www.mfa.go.th/asean
- www.aseanthailand.org/index.php
- www.thai-aec.com