ที่มาความร่วมมือ
เป็นที่ทราบกันดีว่า ภารกิจหนึ่งที่กรุงเทพมหานครกำลังเร่งดำเนินการอยู่ในขณะนี้ คือการขับเคลื่อนนโยบายที่จะทำให้กรุงเทพมหานครเมืองหลวงของประเทศ ให้เป็น “มหานครแห่งการอ่านและการเรียนรู้” โดยมีการกำหนดยุทธศาสตร์เพื่อนำไปสู่ความสำเร็จ ด้วยการได้รับการคัดเลือกให้เป็นเมืองหนังสือโลกในปี 2556 ซึ่งสำนักงานอุทยานการเรียนรู้ TK park เป็นหนึ่งในภาคีเครือข่ายที่สนับสนุนให้ กทม. เป็นมหานครแห่งการอ่าน
สำนักงานอุทยานการเรียนรู้ TK park ภายใต้สำนักบริหารและจัดการองค์ความรู้ (องค์การมหาชน) สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี เป็นหนึ่งงานหนึ่งที่จัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นองค์กรองค์กรเสริมสร้าง และสนับสนุนองค์กรหลัก ที่มีหน้าที่รับผิดชอบเกี่ยวข้องกับการส่งเสริมการอ่าน การเรียนรู้ ให้สังคมไทยเป็นสังคมฐานความรู้ ภายใต้ภารกิจสำคัญในการสร้างสรรค์แหล่งเรียนรู้ที่ทันสมัยในรูปแบบ “ห้องสมุดมีชีวิต”
การส่งเสริมนิสัยรักการอ่านแก่เด็ก เยาวชน ประชาชนทั่วไปในชุมชน และการขยายผล “ห้องสมุดมีชีวิต” ออกไปสู่ชุมชน ถือเป็นภารกิจสำคัญของ สอร. โดยการแบ่งปันประสบการณ์การทำงาน รวมทั้งถ่ายทอดองค์ความรู้ต่างๆ เพื่อนำไปใช้พัฒนาแหล่งเรียนรู้ใกล้บ้านที่เหมาะกับชีวิตในชุมชนต่อไป
ร่วมขับเคลื่อนกรุงเทพมหานคร สู่มหานครแห่งการเรียนรู้
กรุงเทพมหานคร มีนโยบายในการส่งเสริมให้เด็ก เยาวชน และประชาชนรักการอ่าน และมุ่งพัฒนาให้กรุงเทพฯ เป็นมหานครแห่งการอ่านและการเรียนรู้ เพื่อสร้างวัฒนธรรมรักการอ่านให้เกิดขึ้นในสังคม สอดคล้องกับนโยบายของ สอร. จึงเกิดเป็นความร่วมมือระหว่างสำนักวัฒนธรรม กีฬา และการท่องเที่ยว กรุงเทพมหานคร และ TK park ที่จัดขึ้นในวันอังคารที่ 21 มิถุนายน 2554 ณ อุทยานการเรียนรู้ TK park เพื่อปรับปรุงและพัฒนาแหล่งการเรียนรู้ ซึ่งสำนักวัฒนธรรม กีฬาและการท่องเที่ยว กรุงเทพมหานคร ดำเนินการจัดตั้งอยู่ในรูปแบบห้องสมุดมีชีวิต
โดยเฉพาะ “บ้านหนังสือ” ถือเป็นห้องสมุดขนาดเล็ก เป็นศูนย์การเรียนรู้ของชุมชนที่ กทม.ได้จัดเป็นบริการเชิงรุกเข้าสู่ชุมชน เพื่อให้เด็ก เยาวชน ประชาชนทั่วไป และครอบครัว ได้มีโอกาสเข้าถึงห้องสมุดได้ง่ายและทั่วถึง ตลอดจนได้เข้าร่วมกิจกรรมในรูปแบบต่างๆ รวมถึงสร้างโอกาสให้แก่กลุ่มผู้ด้อยโอกาสในสังคมได้เข้าสู่แหล่งเรียนรู้ได้เช่นกัน ถือเป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์การพัฒนาด้านการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของคนกรุงเทพฯ ปัจจุบันมีบ้านหนังสือกระจายอยู่ในชุมชนต่างๆ จำนวน 115 แห่ง มีบุคลากรผู้ปฏิบัติงานในบ้านหนังสืออยู่จำนวน 230 คน
กทม.จึงต้องการให้ TK park จัดการอบรมพัฒนาบุคลากรในเรื่องของการบริหารจัดการ และกิจกรรมการส่งเสริมการอ่าน 4 ช่วงวัย (ตั้งแต่วัยเด็กจนถึงผู้สูงวัย) ร่วมสร้างสรรค์และส่งเสริมการจัดตั้งแหล่งเรียนรู้ที่เน้นการปลูกฝังและส่งเสริมนิสัยรักการอ่านและการแสวงหาความรู้ ในบรรยากาศการเรียนรู้อย่างสร้างสรรค์ ทันสมัย เพื่อส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องสำหรับเด็ก เยาวชน และประชาชน TK park จึงเล็งเห็นว่า “บ้านหนังสือ” ถือเป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนอย่างแท้จริง สอดคล้องกับนโยบายและภารกิจของ TK park ในการถ่ายทอดองค์ความรู้ระบบการจัดการห้องสมุดมีชีวิตให้กระจายเข้าไปสู่ชุมชน และนำไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับความต้องการของชุมชน อย่างไรก็ตาม ความร่วมมือระหว่างสองหน่วยงานครั้งนี้ ยังเป็นการตอกย้ำถึงการร่วมกันในการขับเคลื่อนกรุงเทพมหานครให้เป็น “มหานครแห่งการอ่านและการเรียนรู้” ต่อไป
บ้านหนังสือ (จิ๋วแต่แจ๋ว)
ในสังคมแห่งการเรียนรู้ที่มีการแสวงหาความรู้ ไม่ได้มีจำกัดเฉพาะสถาบันการศึกษาเท่านั้น ยังมีห้องสมุดที่เป็นขุมคลังทางปัญญาของสังคม เป็นแหล่งเรียนรู้ที่ช่วยให้เปิดมุมมอง โลกทัศน์ใหม่ๆ แก่ผู้คนเสมอมา ศูนย์เยาวชน ห้องสมุดเพื่อการเรียนรู้ และบ้านหนังสือ ในสังกัดกรุงเทพมหานคร เป็นหน่วยงานหนึ่งที่ช่วยในการขับเคลื่อนนโยบายที่จะทำให้กรุงเทพฯ เป็นมหานครแห่งการเรียนรู้ จึงต้องมีการพัฒนาการให้บริการอย่างต่อเนื่อง โดยต้องคำนึงถึงความต้องการ ความสนใจที่แท้จริงของเด็ก เยาวชน และประชาชนเป็นหลัก
“บ้านหนังสือ” เป็นห้องสมุดขนาดเล็ก เป็นศูนย์การเรียนรู้ของชุมชน ปัจจุบันมีอยู่ 115 แห่ง กระจายอยู่ทั่วกรุงเทพฯ เพื่อให้ประชาชนได้มีโอกาสเข้าถึงห้องสมุดได้โดยง่ายและทั่วถึง ตลอดจนได้เข้าร่วมกิจกรรมในรูปแบบต่างๆ เพื่อส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องสำหรับเด็ก เยาวชน และประชาชน
ทั้งนี้ บ้านหนังสือ เป็นบ้านหลังน้อยที่สวยงามและเป็นศูนย์การเรียนรู้ของชุมชน ภายในประกอบด้วย มุมวารสาร หนังสือพิมพ์ มุมดูภาพยนตร์ มุม Internet พร้อมบริการหนังสือทั่วไปทุกประเภท มีหนังสือสำหรับเด็ก นิทาน การ์ตูน หนังสือนวนิยาย เรื่องสั้น หนังสือแนะนำอาชีพ สารคดีต่างๆ ฯลฯ เพื่อให้โอกาสประชาชนได้เข้าถึงแหล่งเรียนรู้อย่างทั่วถึง เป็นการพัฒนาและขยายบริการด้านการอ่านในเชิงรุก เข้าถึงชุมชนให้เพิ่มมากขึ้น เพียงพอกับความต้องการของชุมชน เพื่อให้กรุงเทพฯ เป็นมหานครแห่งการอ่านและการเรียนรู้อย่างสมบูรณ์
โดยบ้านหนังสือจะเปิดให้บริการในวันอังคาร-วันอาทิตย์ เวลา 10.00-18.00 น. ปิดบริการเฉพาะวันจันทร์ ทั้งนี้ ในวันเสาร์และวันอาทิตย์ จะจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านที่หลากหลาย เช่น เล่านิทาน ละครหุ่นมือ หนังสือทำมือ สอนทำการบ้าน ฯลฯ สำหรับเด็กๆ ในชุมชนอีกด้วย
อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมา TK park และ กทม.ยังได้ร่วมกันจัดทำกิจกรรมในงานมหัศจรรย์วันเที่ยว อ่าน เล่น กับห้องสมุดเคลื่อนที่ หรือ Mobile Library ของ กทม. ตามแหล่งชุมชนและสวนสาธารณะต่างๆ เช่น ที่สวนลุมพินี โดย TK park ได้นำกิจกรรมส่งเสริมการอ่านการเรียนรู้ เช่น กิจกรรมการพัฒนาสมองตามหลัก Brain - Based Learning หรือ BBL ที่จะช่วยกระตุ้นการเรียนรู้ให้แก่เด็กปฐมวัยได้พัฒนาทักษะการเรียนรู้ 5 ด้าน คือ ด้านร่างกายและการเคลื่อนไหว, ด้านภาษา, ด้านการคิด, ด้านศิลปะและการสร้างสรรค์ ด้านอารมณ์และจิตใจ เป็นต้น