ไม่กี่ปีที่ผ่านมา จีนเปิดตัวห้องสมุดหลายแห่งซึ่งสร้างกระแสฮือฮาในโลกอินเทอร์เน็ต ห้องสมุดกลายเป็นหมุดหมายห้ามพลาดสำหรับนักท่องเที่ยว โดยเฉพาะคนวัยหนุ่มสาว เงื่อนไขสำคัญคือ ในปี 2018 กระทรวงวัฒนธรรมและสำนักการท่องเที่ยวของจีน ได้ถูกควบรวมเป็นหน่วยงานเดียวกันชื่อว่า กระทรวงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวแห่งชาติ ทำให้เกิดการบูรณาการกันอย่างกลมกลืนระหว่างสถาบันด้านวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวในภูมิทัศน์แบบใหม่
สถิติ ปี 2019 ระบุว่า จำนวนคนเข้าห้องสมุดมีมากกว่าจำนวนคนซึ่งไปสถานที่ท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมถึง 2 เท่า ห้องสมุดมีข้อได้เปรียบด้านการเป็นแหล่งรวบรวมทรัพยากรต่างๆ และสามารถช่วยเสริมสร้างบริการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมให้แข็งแกร่ง ปัจจุบันทั้งภาครัฐและเอกชนหันมาให้ความสำคัญกับการลงทุนด้านห้องสมุดมากขึ้น กรณีที่น่าสนใจ ได้แก่ ห้องสมุดซิ่วโจว ห้องสมุดฉิงเหอ และห้องสมุดคุนหมิง
การออกแบบห้องสมุดซิ่วโจว ในมณฑลเจ้อเจียง ได้รับแรงบันดาลใจจากสะพานฉางหง มรดกโลกสมัยราชวงศ์ชิง และมีการใช้เทคโนโลยีมัลติมีเดียสร้างสายรุ้งพาดผ่านชั้นวางหนังสือ ความโดดเด่นของห้องสมุดแห่งนี้อยู่ที่การใช้งานแบบ 3-in-1 คือ มีทั้งห้องสมุด พิพิธภัณฑ์มรดกวัฒนธรรม และพิพิธภัณฑ์ภาพวาด นอกจากนี้ยังมีโครงการบูรณาการวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวสำหรับนักเรียนประถม ได้แก่ บรรณารักษ์น้อย ภัณฑารักษ์น้อย และผู้สืบทอดน้อย พาเยาวชนนักอ่านออกไปทัศนศึกษาสัมผัสคุณค่าทางวัฒนธรรมในเมืองซิ่วโจว
ส่วนห้องสมุดฉิงเหอ ตั้งอยู่บนเกาะเล็ก ๆ ในทะเลสาบของพื้นที่ลุ่มน้ำเยว่ชิง บางครั้งถูกเรียกว่า ‘ห้องสมุดในธรรมชาติ’ ที่นี่ริเริ่มบริการเชิงรุกที่แตกต่างหลากหลาย เช่น ผสมผสานห้องสมุดกับศิลปะ นิทรรศการ และหลักสูตรของโรงเรียน รวมทั้ง มีจัดกิจกรรมด้านวัฒนธรรมเป็นประจำ
อีกแห่งหนึ่งคือ ห้องสมุดคุนหมิง ที่นี่ไม่โดดเด่นด้านการออกแบบพื้นที่กายภาพ แต่เน้นบูรณาการการทำงานกับธุรกิจท่องเที่ยวต่างๆ ห้องสมุดร่วมมือกับโรงแรมสไตล์บูติก 12 แห่ง สร้างห้องสมุด ‘Spring Awakening’ ไว้ให้บริการนักท่องเที่ยวที่เข้าพัก ชื่อนี้มาจากสภาพอากาศของเมืองคุนหมิงที่เหมือนฤดูใบไม้ผลิตลอดทั้งปี ห้องสมุดยังร่วมมือกับสายการบินยูนนานเสียงเผิง สร้าง ‘ห้องสมุดก้อนเมฆ’ บนเครื่องบิน แอร์โฮสเตสสวมบทบาท ‘ผู้ดูแลการอ่าน’ ให้บริการยืมหนังสือและจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน
ดัชนีหรือองค์ประกอบความสำเร็จในการเชื่อมโยงห้องสมุดกับการส่งเสริมการท่องเที่ยว สามารถจำแนกได้เป็น 4 ด้าน ด้านแรก สิ่งดึงดูดใจด้านธรรมชาติหรือกายภาพ เช่น แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ อาคาร สถาปัตยกรรม ด้านที่สอง สิ่งดึงดูดใจเกี่ยวกับตัวบุคคล เช่น บุคคลมีชื่อเสียงในอดีต นักปราชญ์ นักเขียน เซเลบริตี้ ถัดมาคือ สิ่งดึงดูดใจเชิงสังคม คือ การบูรณาการห้องสมุดเข้ากับภาคส่วนอื่นๆ เช่น ห้องสมุดร่วมมือกับที่พักสำหรับนักท่องเที่ยว หรือสายการบิน จัดทำคอลเลกชันพิเศษเพื่อให้ข้อมูลแหล่งท่องเที่ยวหรือบริการ และด้านสุดท้ายคือ สิ่งดึงดูดใจจากการให้บริการ เช่น การจัดกิจกรรม ให้ข้อมูลด้านการท่องเที่ยว จุดชมทิวทัศน์
ชม... วีดิทัศน์ เรื่อง “Residents - Tourists Sharing, Beautiful Life Enjoying - Practice, Experience and Prospect for the Integrated Development of Library and Tourism” บรรยายโดย ดร. หยาง หลี่ (Asst. Prof. Yang Li) อาจารย์สาขาการศึกษาและวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยหางโจวเตี้ยนจื่อ ประเทศจีน บันทึกในโอกาสการประชุม TK FORUM 2023 “Library Possible: The Creative Solutions for Better Library Service”
