TK Park ร่วมขับเคลื่อนโครงการ "สำรวจลำปาง คิดเปลี่ยนเมือง" สร้างเยาวชนนักคิดเพื่อพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน

          ระหว่างวันที่ 12–15 มิถุนายน 2568 สถาบันอุทยานการเรียนรู้ (TK Park) ร่วมกับเทศบาลนครลำปาง และเครือข่ายจากหลากหลายภาคส่วน จัดโครงการ “สำรวจลำปาง คิดเปลี่ยนเมือง” โดยมีเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างทักษะและบทบาทของเยาวชนในการร่วมออกแบบอนาคตของเมืองผ่านกระบวนการเรียนรู้เชิงประวัติศาสตร์ การสำรวจชุมชน และการพัฒนาแนวคิดสร้างสรรค์ที่ตอบโจทย์ปัญหาจริงของเมือง โดยกิจกรรมเริ่มต้นเมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2568 ณ ห้องมัลติมีเดีย มิวเซียมลำปาง มีนายปุณณสิน มณีนันทน์ นายกเทศมนตรีนครลำปาง เป็นประธานในพิธีเปิด พร้อมด้วยผู้แทนจากภาควิชาการ ภาคประชาสังคม ภาคธุรกิจ และเยาวชนกว่า 80 คน ที่เข้าร่วมโครงการฯ

          ปรับโฉมยุทธศาสตร์อุทยานการเรียนรู้ ตอบโจทย์เมืองอนาคต 

          นายอิสระ โพธิจันทร์ ผู้อำนวยการฝ่ายพัฒนาเครือข่าย สถาบันอุทยานการเรียนรู้ เผยวิสัยทัศน์การปรับบทบาทเครือข่ายอุทยานการเรียนรู้ให้ก้าวข้ามกรอบความคิดเดิม จากการเป็นเพียงแหล่งเรียนรู้ สู่การเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงเมือง โดยมุ่งเน้นการสร้างเครือข่ายการเรียนรู้เพื่อแก้ปัญหาเมืองและชุมชน การพัฒนานวัตกรรมบริการห้องสมุดที่เข้าถึงได้ทุกกลุ่ม การส่งเสริมการเรียนรู้เพื่ออาชีพและการสร้างรายได้ รวมถึงการเรียนรู้เพื่อสร้างความเท่าเทียมและการยอมรับความหลากหลาย 

          การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้สะท้อนถึงการปรับตัวของ TK Park ที่มองเห็นศักยภาพของอุทยานการเรียนรู้นครลำปาง (LK Park) และอุทยานการเรียนรู้มิวเซียมลำปางในการเป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างองค์ความรู้กับการปฏิบัติจริง เพื่อสร้างการเรียนรู้ที่มีผลต่อการพัฒนาเมืองอย่างเป็นรูปธรรม 

          วิทยาศาสตร์การเปลี่ยนแปลงผ่าน "5 ภูมิ" ลำปาง 

          ดร. ขวัญนภา สุขคร ผู้อำนวยการศูนย์การศึกษานอกที่ตั้งลำปาง มหาวิทยาลัยสวนดุสิต นำเสนอผลการศึกษาวิจัยที่ถอดรหัสพันธุกรรมทางวัฒนธรรมของเมืองลำปางออกเป็น "5 ภูมิ" ซึ่งจะเป็นจุดยืนสำคัญในการขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงเมือง ได้แก่ ภูมิหลังจากประวัติศาสตร์และมรดกที่หล่อหลอมวัฒนธรรม ภูมิเมืองจากการพัฒนาและอิทธิพลทางวัฒนธรรม ภูมิธรรมจากความเชื่อและประเพณี ภูมิวงศ์จากโครงสร้างครอบครัวและสังคม และภูมิปัญญาจากความรู้ที่สั่งสมและส่งต่อ 

          "การผสมผสานระหว่าง 5 ภูมินี้กับองค์ความรู้และวิชาการสมัยใหม่ จะทำให้ลำปางกลายเป็นเมืองของการ เรียนรู้ เชื่อมโยง สร้างสรรค์ น่าอยู่ และยั่งยืน ภายใน 15 ปีข้างหน้า" ดร. ขวัญนภาเน้นย้ำ พร้อมชี้ให้เห็นว่าการบรรลุเป้าหมายดังกล่าวต้องอาศัยการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนในการออกแบบนโยบาย ยุทธศาสตร์ และการลงมือปฏิบัติอย่างเป็นระบบ

          นวัตกรรมการทำงานเชิงสังคมจากภาคเอกชน 

          นายพชรดนัย จานชา ประธาน YEC Lampang เสนอแนวคิดการสร้างผลกระทบทางสังคมผ่านการใช้ศักยภาพและความเชี่ยวชาญของสมาชิกแต่ละคนในการสร้างสรรค์โครงการที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม โดยไม่ต้องพึ่งพางบประมาณขนาดใหญ่ ตัวอย่างเช่น โครงการคัดแยกขยะที่สร้างวงจรเศรษฐกิจหมุนเวียนและทุนการศึกษา โครงการปลูกผักที่สร้างรายได้ให้เยาวชนในศูนย์พินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน และโครงการ "ลำปาง Proud แบ่งปันสิ่งดี" ที่สร้างความยั่งยืนให้กับชุมชนคนพิการทางสายตา

          การทำงานแบบนี้สะท้อนถึงศักยภาพของภาคเอกชนรุ่นใหม่ที่มองเห็นความรับผิดชอบต่อสังคมเป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินธุรกิจ และสามารถสร้างแรงบันดาลใจให้กับเยาวชนในการคิดโครงการที่ตอบโจทย์ปัญหาจริงของเมือง 

          นายพันธกานต์ อินต๊ะมูล ผู้จัดการเครือข่าย Lampang Move เสริมด้วยมุมมองของ Social Enterprise ผ่านโครงการ "ชุมชนกรุณา" ที่เชื่อมั่นในพลังของเยาวชนในการสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงบวก โดยการสนับสนุนให้เยาวชนได้คิดและลงมือแก้ไขปัญหาเมืองตามประเด็นที่ตนเองมีความสนใจ

          เรียนรู้ปัญหา สำรวจเมือง สร้างไอเดียเปลี่ยนอนาคต 

          หลังการเสวนาแลกเปลี่ยน เยาวชนได้เรียนรู้ประวัติศาสตร์ลำปางอย่างลึกซึ้งจาก พันเอกสันดุสิต ดีบุกคำ จากมูลนิธิชุมชนลำปาง และแนวทางการประยุกต์ใช้อัตลักษณ์ท้องถิ่นสู่การพัฒนาเศรษฐกิจสร้างสรรค์ โดย รศ.ดร.ขวัญนภา สุขคร ผ่านเครื่องมือสมัยใหม่ เช่น AR Travel Guide, Ingredient Library และ Cultural Mapping  

          และเมื่อวันที่ 13–14 มิถุนายน 2568 เยาวชนได้เรียนรู้เชิงปฏิบัติผ่านกิจกรรมฝึกอบรมการเก็บข้อมูลชุมชน และการวิเคราะห์ปัญหาโดยใช้เครื่องมือ 7 ชิ้น ได้แก่ แผนที่เดินดิน ผังเครือญาติ โครงสร้างองค์กรชุมชน ทุนและความท้าทาย ปฏิทินชุมชน ประวัติศาสตร์ชุมชน และประวัติชีวิต จากนั้นได้ลงพื้นที่สำรวจ 3 เขตสำคัญของนครลำปาง ได้แก่ 

• ย่านท่ามะโอ เขตเก่าแก่ที่เคยเป็นฐานธุรกิจการค้าไม้ของบริษัทอังกฤษ 

• ย่านกาดกองต้า แหล่งการค้าสมัยใหม่ของชาวพม่า ไทใหญ่ และจีนยูนนาน 

• ย่านสบตุ๋ย ย่านเศรษฐกิจใหม่ที่เติบโตตามแนวรถไฟ สะท้อนการเปลี่ยนผ่านทางเศรษฐกิจและสังคม 

          กิจกรรมภาคสนามนี้เปิดโอกาสให้เยาวชนได้พบปะกับผู้นำชุมชน สังเกตสถาปัตยกรรม และเก็บข้อมูลเชิงลึก เพื่อกลับมาระดมความคิดเห็น ออกแบบแนวคิดโครงการที่ตอบโจทย์พื้นที่และปัญหาจริงของเมือง 

          ระดมพลังความคิด เสนอแนวทางเปลี่ยนแปลงเมือง 

          วันที่ 15 มิถุนายน 2568 เยาวชนจาก 12 ทีม รวม 52 คน ได้ร่วมกันนำเสนอแนวคิดโครงการที่พัฒนาขึ้นภายใต้ 4 ประเด็นหลัก ได้แก่ 

• ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เช่น การจัดการขยะในย่านเมืองเก่า และถังรักษ์น้ำ (วัง) 

• เศรษฐกิจสร้างสรรค์ เช่น ไอศกรีมรสฮังเล และลำปางอร่อยไม่ลับ 

• การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ เช่น โครงการสะพานดำมาทำไม และพัฒนาอุทยานแห่งชาติถ้ำผาไท 

• สังคมและคุณภาพชีวิต เช่น การส่งเสริมผักพื้นบ้าน การเชื่อมโยงคนต่างรุ่น และแผนที่เส้นทางรถสาธารณะ "หมุนล้อรอบเวียง" 

          หลังการนำเสนอ เยาวชนได้รับคำแนะนำและข้อเสนอแนะจากภาคีเครือข่ายในท้องถิ่น ได้แก่ มหาวิทยาลัยสวนดุสิต, หอการค้าจังหวัดลำปาง, กลุ่ม YEC และเทศบาลนครลำปาง โดยแต่ละทีมจะปรับปรุงแนวคิดก่อนยื่นข้อเสนอโครงการเพื่อรับการสนับสนุนทุนในลำดับถัดไป

          ก้าวสู่อนาคตเมืองแห่งการเรียนรู้ 

          โครงการ “สำรวจลำปาง คิดเปลี่ยนเมือง” จึงไม่ใช่เพียงเวทีสร้างประสบการณ์ แต่เป็นจุดเริ่มต้นของการวางรากฐานเมืองแห่งการเรียนรู้อย่างแท้จริง ที่เชื่อมโยงประวัติศาสตร์เข้ากับนวัตกรรม เชื่อมท้องถิ่นเข้ากับโลก และเชื่อมคนรุ่นใหม่เข้ากับอนาคตของบ้านเกิดตนเอง การเรียนรู้ที่เกิดขึ้นผ่านการลงมือปฏิบัติและการออกแบบโครงการจริง ช่วยปลุกพลังของเยาวชนให้ลุกขึ้นมาเป็นผู้ร่วมกำหนดทิศทางการพัฒนาเมืองอย่างมีส่วนร่วมและสร้างสรรค์ 

          สิ่งสำคัญยิ่งกว่าผลลัพธ์ของแต่ละโครงการ คือกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นระหว่างทาง ที่ได้ปลูกเมล็ดพันธุ์ของ “พลเมืองนักคิด” ซึ่งพร้อมเติบโตเป็นกลไกการเปลี่ยนแปลงที่แข็งแรงของเมืองในระยะยาว ตรงตามวิสัยทัศน์ของ TK Park ในการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ที่ยั่งยืน และเปิดโอกาสให้ทุกคนเป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลง