พื้นที่การเรียนรู้แบบลงมือปฏิบัติ 6 ลักษณะที่ควรมีในห้องสมุด

          การประยุกต์แนวคิดการเรียนรู้แบบลงมือปฏิบัติ (Active Learning) หมายถึงการละทิ้งภาพของห้องเรียนเดิมๆ แล้วพัฒนาพื้นที่การเรียนรู้แบบใหม่ขึ้นมา เป็นพื้นที่ซึ่งมีความยืดหยุ่น มีการปรับตัวอย่างฉับไว และรู้จักนำเทคโนโลยีมาใช้ เพื่อขยายเงื่อนไขการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียนแต่ละคน มีงานวิจัยระบุว่า นักการศึกษาในปัจจุบันล้วนต้องการพัฒนาผู้เรียนด้วยการสร้างประสบการณ์และสนับสนุนให้พวกเขามีโอกาสลงมือปฏิบัติ เนื่องจากเป็นการเตรียมความพร้อมที่ดีที่สุดสำหรับการเผชิญโลกความเป็นจริงในวันข้างหน้า ในหนังสือ Get Active: Reimagining Learning Spaces for Student Success ได้ระบุถึงพื้นที่การเรียนรู้แบบลงมือปฏิบัติ 6 ลักษณะ ที่จำเป็นสำหรับสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมการเรียนรู้ให้แก่นักเรียน โดยไม่จำกัดอยู่เฉพาะในห้องเรียน แต่สามารถเกิดได้ในพื้นที่การเรียนรู้อื่นๆ เช่นห้องสมุด

พื้นที่สำหรับกลุ่มขนาดเล็ก

          ในห้องสมุดควรมีพื้นที่สำหรับให้นักเรียนได้รวมตัวกันเป็นกลุ่มขนาดเล็ก เพื่อพบปะ พูดคุย และระดมสมอง บางโรงเรียนอาจทำเป็นซุ้มนั่งเล่นเลียบแนวกำแพง บางแห่งอาจมีไวท์บอร์ดพร้อมโต๊ะเก้าอี้จัดไว้เป็นเซ็ตสำหรับอภิปรายระดมสมองโดยเฉพาะ บางโรงเรียนอาจเตรียมจอมอนิเตอร์ไว้ให้ด้วย เพื่อนักเรียนสามารถนำไฟล์งานขึ้นเสนอบนจอ สิ่งต่างๆ เหล่านี้เหมาะสำหรับการทำงานเป็นทีม ห้องสมุดอาจจัดพื้นที่สำหรับกลุ่มขนาดเล็กไว้ในโซนที่ค่อนข้างเป็นส่วนตัว เพื่อให้นักเรียนสนทนากันอย่างเต็มที่และไม่ถูกรบกวนจากความวุ่นวายภายนอก

 พื้นที่สำหรับกลุ่มขนาดใหญ่

          โดยปกติห้องสมุดมักจะมีพื้นที่สำหรับกลุ่มขนาดใหญ่อยู่แล้ว  ซึ่งเป็นพื้นที่การเรียนรู้ที่สามารถจัดการเรียนการสอน การประชุมอภิปราย หรือจัดการแสดง ห้องสมุดควรเลือกเฟอร์นิเจอร์แบบยืดหยุ่น มีน้ำหนักเบา และเคลื่อนย้ายง่าย เพราะสามารถปรับเปลี่ยนขนาดกลุ่มและพื้นที่ให้สอดคล้องไปตามรูปแบบการสอนที่หลากหลาย ห้องสมุดควรให้ความสำคัญกับอุปกรณ์สำหรับนำเสนองาน เช่นควรมีเครื่องโปรเจกเตอร์ คอมพิวเตอร์ และจอฉาย หากห้องสมุดมีพื้นที่มากพอในการจัดพื้นที่สำหรับกลุ่มขนาดใหญ่หลายพื้นที่ ก็อาจเซ็ตพื้นที่แต่ละโซนสำหรับกิจกรรมการเรียนรู้ในรูปแบบที่แตกต่างกันออกไป

พื้นที่ชุมชน

          ส่วนใหญ่แล้วพื้นที่สำหรับการพบปะมักเป็นพื้นที่เดียวกับพื้นที่สำหรับกลุ่มขนาดใหญ่ ห้องสมุดบางแห่งอาจมีหอประชุมหรือห้องอเนกประสงค์ แต่หากไม่มีก็สามารถปรับพื้นที่สำหรับกลุ่มขนาดใหญ่ให้เป็นพื้นที่สำหรับจัดกิจกรรมพิเศษ เช่นกิจกรรมพบปะนักเขียน งานออกร้านหนังสือ การพบปะผู้ปกครอง ฯลฯ ซึ่งจุดนี้ เฟอร์นิเจอร์ที่มีความยืดหยุ่นจะช่วยให้พื้นที่การเรียนรู้ของห้องสมุดมีความคึกคักหลากหลายมากขึ้น

พื้นที่เทคโนโลยี

          ห้องสมุดควรมีพื้นที่ให้เด็กๆ ได้ใช้งานเทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ บางแห่งอาจมีห้องแล็บคอมพิวเตอร์หรือมุมให้บริการคอมพิวเตอร์ แต่ห้องสมุดก็ควรมองไกลให้กว่านั้น เช่น อาจมีเครื่องแท็บเล็ตให้นักเรียนยืมใช้บริการ การให้บริการคอมพิวเตอร์ประสิทธิภาพสูงที่นักเรียนสามารถใช้เพื่อตัดต่อภาพถ่ายหรือวิดีโอ ห้องสมุดสามารถปรับห้องเก็บของเก่าๆ ให้กลายเป็นสตูดิโอดนตรี ซึ่งเด็กๆ สามารถอัดรายการพอดคาสต์ เล่นดนตรี หรืออ่านบทกวี นอกจากนั้นยังควรวางระบบอินเทอร์เน็ตเพื่อให้นักเรียนสามารถใช้งานคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์โมบายของตัวเอง ห้องสมุดจำเป็นต้องคิดวิธีการสร้างประสบการณ์ทางเทคโนโลยีที่พวกเขายังไม่เคยสัมผัสมาก่อน

พื้นที่เงียบ

          ก่อนหน้านี้ทุกพื้นที่ในห้องสมุดไม่อนุญาตให้ใช้เสียง เพราะมุ่งให้ผู้ใช้บริการทุกคนเข้ามาอ่านหนังสือเงียบๆ แต่กระบวนทัศน์การให้บริการห้องสมุดได้เปลี่ยนไปแล้ว ตอนนี้ห้องสมุดจำนวนมากเป็นพื้นที่ที่สามารถใช้เสียงดัง กระนั้นก็ตามห้องสมุดยังควรรักษาพื้นที่ส่วนหนึ่งไว้สำหรับคนที่ต้องการดื่มด่ำกับการอ่านโดยปราศจากเสียงรบกวน ดังนั้นหากมีพื้นที่เพียงพอควรสร้างห้องเงียบหรือโซนเงียบไว้ภายในห้องสมุด ซึ่งเด็กๆ สามารถเรียนรู้ได้เองว่าเมื่ออยู่ในห้องหรือโซนนี้เขาควรจะเงียบเสียง ถ้าไม่มีพื้นที่พอที่จะกั้นเป็นห้อง ให้ทดลองจัดเฟอร์นิเจอร์ใหม่เพื่อสร้างพื้นที่แบบ “ถ้ำ” หรืออาจทำฉากกั้นเพื่อให้ผู้ใช้บริการรู้สึกเป็นส่วนตัว

เมกเกอร์สเปซ

          เมกเกอร์สเปซในห้องสมุดจะเป็นพื้นที่ขนาดเล็กหรือใหญ่ก็ได้ อาจเพียงแค่จัดหาถังของเล่นเลโก้ อุปกรณ์ศิลปะงานฝีมือ ไปจนถึงการมี Fab Lab เต็มรูปแบบที่ให้บริการเครื่องพิมพ์สามมิติและเครื่องตัดเลเซอร์ รูปแบบที่เหมาะสมของเมกเกอร์สเปซขึ้นอยู่กับความสนใจหรือเป้าหมายของห้องสมุดและผู้ใช้บริการเป็นหลัก สิ่งสำคัญคือห้องสมุดควรหาวิธีให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงวัสดุอุปกรณ์ ที่จะช่วยให้พวกเขาเกิดไอเดียและค้นพบประสบการณ์ใหม่ๆ ที่สร้างสรรค์ เป็นพื้นที่ที่มีลักษณะเชื้อเชิญให้พวกเขารู้สึกอยากเข้ามาทดลองเรียนรู้

ที่มาเนื้อหาและภาพ

6 Active Learning Spaces Your Library Should Have จาก http://knowledgequest.aasl.org/6-active-learning-spaces-library/

http://www.yournbs.com/blog/steelcase-active-learning-center-grant-application-open/

https://www.allsaintsjupiter.org/

https://www.flickr.com/ By Aarhus Public Libraries